بررسی تطبیقی ساختار روایت‏های مختلف وامق و عذرا

بررسی تطبیقی ساختار روایت‏های مختلف وامق و عذرا چکیده داستان وامق و عذراva.meq.va.azra)) که عنصری در قرن پنجم آن را به نظم فارسی درمی‏آورد، در اصل، منشا یونانی دارد. پس از عنصری تا قرن هفتم هجری اطلاعی از این داستان و یا نظم آن به دست شاعری دیگر در دست نیست. اما از قرن هفتم تا قرن دوازدهم، برخی از شاعران فارسی‏زبان ایرانی و غیر ایرانی، نظیره‏هایی در استقبال از منظومه‏ی عنصری سرودند که برخی از آن نظیره‏ها موجود و برخی دیگر مفقود شده‏ا‏ست. این نظیره‏ها با وجود موضوع‏های متفاوت، عناصر و کارکردهای مشترکی دارند که با منظومهی عنصری، پیوند مستقیمی ندارند. پژوهش حاضر به بررسی نه روایت از روایت‏های موجود این نظیره‏ها پرداخته و بر اساس الگوی ساختاری پراپ شباهت‏ها و تفاوت‏های آن‏ها را گزارش کرده‏است. از رهگذر این بررسی مشخص شد بیست کارکرد ثابت و تکراری در ساختار این نظیره‏ها قابل مشاهده است. عنصر زمان و مکان سرایش این نظیره‏ها هر چند تاثیر مستقیمی بر چگونگی ساختار این نظیره‏ها ندارد اما بیشتر نظیره‏ها در محدوده زمانی نزدیک به هم سروده شده‏است که شباهت‏ها و وجود کارکردهای تکرار‏شونده می‏تواند محصول این تاثیر باشد. همچنین قابل ذکر است که داوری در مورد روایت عنصری به دلیل ناقص‏بودن نسخه، قطعی نیست.